USAID zamknięte – polskie organizacje tracą finansowanie
Decyzja prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa o zamknięciu Amerykańskiej Agencji ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID) wywołała ogromne emocje na całym świecie, w tym w Polsce. Organizacje pozarządowe, które dotychczas korzystały z funduszy amerykańskich, znalazły się w trudnej sytuacji finansowej.
Polskie organizacje pozarządowe objęte finansowaniem USAID
Według dostępnych informacji, finansowanie ze środków USAID trafiało do wielu instytucji działających w Polsce. Środki te miały być przeznaczane na różnego rodzaju inicjatywy społeczne, edukacyjne i polityczne. Oto niektóre z organizacji, które utraciły wsparcie:
- Kampania Przeciw Homofobii (KPH) – środki miały być przeznaczone m.in. na kampanię społeczną o związkach partnerskich. Organizacja straciła 350 tys. złotych.
- Krytyka Polityczna – lewicowy magazyn, który miał być wspierany na potrzeby działalności publicystycznej.
- Stowarzyszenie 61 i MamPrawoWiedzieć.pl – organizacja zajmująca się edukacją obywatelską, której finansowanie z USAID stanowiło istotną część budżetu.
- Tour de Konstytucja – inicjatywa organizowana przez środowiska sędziowskie, która również była finansowana ze środków USAID.
Kontrowersje wokół USAID
Decyzja o zamknięciu USAID jest szeroko komentowana zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i w Polsce.
Stanowisko prezydenta Donalda Trumpa
Donald Trump podkreślił, że USAID przez lata finansowało organizacje, które miały szerzyć lewicowe idee na całym świecie, w tym w Polsce. Według jego administracji, część środków trafiała również do organizacji powiązanych z grupami ekstremistycznymi. Trump w swoim komentarzu na platformie Truth Social napisał:
„Wygląda na to, że miliardy dolarów zostały skradzione przez USAID i inne agencje. Ich lwia część przeznaczona jest dla mediów szerzących fake-newsy jako 'zapłata’ za tworzenie historii o 'dobrych’ demokratach.”
Reakcja polskich polityków
Marszałek Sejmu Szymon Hołownia skrytykował decyzję administracji USA, twierdząc, że może ona mieć poważne konsekwencje:
„To była zła decyzja administracji amerykańskiej. Nieprzemyślana, która wywołała bardzo daleko idące konsekwencje w wielu krajach świata. Z tego powodu będzie wiele ofiar w ludziach.”
Z kolei poseł Jarosław Sachajko (Wolni Republikanie) wskazał na konieczność przejrzystości finansowania organizacji w Polsce:
„Domagam się od premiera Donalda Tuska odpowiedzi, czy zgodzi się na ustawę informującą Polaków, kto finansuje w Polsce organizacje pozarządowe.”
Elon Musk: USAID jako „organizacja przestępcza”
Do sprawy odniósł się również Elon Musk, który na platformie X skomentował działania USAID jako nieuczciwe. Na pytanie jednego z internautów, czy USAID finansowało globalną lewicę, w tym organizacje w Polsce, Musk odpowiedział jednoznacznie:
„Yes.”
Czy to koniec zagranicznego wpływu na polskie NGO?
W obliczu likwidacji USAID pojawia się pytanie, czy inne źródła finansowania zagranicznego przejmą rolę, jaką dotychczas pełniła amerykańska agencja. Jarosław Sachajko zauważył, że nadal istotną rolę w finansowaniu polskich organizacji pozarządowych odgrywają niemieckie fundacje, które mogą wypełnić lukę po USAID.
Podsumowanie
Zamknięcie USAID to decyzja o ogromnym znaczeniu zarówno dla Stanów Zjednoczonych, jak i wielu krajów, w tym Polski. Organizacje pozarządowe, które przez lata korzystały ze wsparcia amerykańskiego, będą zmuszone szukać alternatywnych źródeł finansowania. Politycy i eksperci mają podzielone opinie – jedni widzą w tym szansę na większą niezależność, inni obawiają się osłabienia sektora organizacji pozarządowych. Czas pokaże, jakie będą długofalowe konsekwencje tej decyzji.